تاثیر نوع گاوآهن بر مقاومت مکانیکی خاک

با توجه به تعداد و اندازه خیش گاوآهن و قدرت موتور و سرعت تراکتوری که گاوآهن بر آن سوار است، تاثیرات متفاوتی بر مقاومت خاک گذاشته می شود که اندازه گیری و دانستن آن اهمیت دارد. میزان مقاومت خاک و میزانی که گاوآهن بر آن تاثیر می گذارد بر رشد محصول تاثیر مستقیم دارد و می تواند مقدار تولید محصولات ما را تحت تاثیر قرار دهد. از همین رو برای خرید گاوآهن با توجه به نوع و کارایی آن، جنس و رطوبت خاک و همچنین بسته به نیاز خود، باید دقت کافی را داشت. در ادامه تاثیر انواع گاوآهن بر مقاومت مکانیکی خاک را مورد بررسی قرار داده ایم.

مقاومت خاک چیست؟

منظور از مقاومت خاک مقاومتی است که خاک در مقابل عملیاتی که برای تغییر خاک مثل شخم زمین صورت می گیرد، از خود نشان می دهد. این پارامتر یکی از عوامل مهم و موثر در رشد گیاه و تولید محصولات کشاورزی است و تاکنون تاثیر آن بسیار مورد مطالعه قرار گرفته است. مقاومت بالای خاک بسته به هدف کار، می تواند مطلوب یا غیر مطلوب باشد. مثلا، مقاومت زیاد خاک برای تردد ماشین ها مطلوب است، چون ظرفیت تحمل خاک را بیشتر می کند. ولی برای عملیات خاکورزی مطلوب نیست، چون مقاومت کششی ادوات و ماشین آلات کشاورزی رو افزایش می دهد که موجب افزایش مصرف انرژِی، لغزش و تخریب خاک می شود.

اندازه گیری مقاومت مکانیکی خاک

با توجه به تاثیر مقاومت خاک بر جوانه زنی بذر، استقرار و رشد ریشه، رشد گیاه، و از همه مهمتر عملکرد محصول، اندازه گیری مقاومت خاک زمین ضروری است. با دانستن مقدار مقاومت خاک زمین خود می توانیم از ادوات مناسب و به طریق صحیح استفاده کنیم و خاک زمین کشاورزی رابه خوبی شخم بزنیم. اندازه گیری مقاومت مکانیکی خاک به دو روش ایستگاهی و در حال حرکت انجام می شود:

1- روش ایستگاهی: در روش ایستگاهی برای اندازه گیری، باید وسیله ای در خاک نفوذ داده و پس از اندازه گیری از خاک خارج گردد. 

2- روش در حال حرکت: در روش در حال حرکت، مقاومت مکانیکی خاک به صورت پیوسته اندازه گیری می شود که با داشتن حسگر های اندازه گیری مقاومت مکانیکی خاک به همراه سیستم خاکورزی، می توان شرایط مقاومت لایه های مختلف خاک را اندازه گیری کرد و ابزار خاکورز را به صورت صحیح و مورد قبول در حالت خاکورزی قرار داد.

جلوگیری از مقاوم شدن خاک

همانطور که اشاره کردیم، هرچه مقاومت خاک زیادتر باشد، خاکورزی برای ما مشکل و پر هزینه تر می شود. با مقاومت بیشتر خاک به هنگام شخم، به زمان و انرژِی بیشتری نیاز هست که همین موجب تخریب خاک هزینه بیشتر ما می شود. از همین رو می توان با در نظر داشتن موارد زیر از مقاوم شدن خاک را به حداقل رساند:
• با توجه به جنس خاک از ادوات مناسب استفاده شود
• عامل رطوبت عاملی مهم در تراکم خاک است. در هنگام شخم از رطوبت مناسب استفاده شود
• با توجه به کشاورزی مکانیزه و استفاده از ماشین آلات سنگین در کشاورزی، از عبور و مرور غیر ضروری ماشین ها بر روی خاک کشاورزی جلوگیری شود
• با اتخاب عمق مناسب برای کار ادوات از هدر رفتن و صرف انرژی خودداری شود.
• از سنگین کردن تراکتوراجتناب شود

میزان تاثیر عمق شخم و سرعت پیشروی گاوآهن بر مقاومت خاک

به منظور آماده سازی زمین های زراعی و عملیات مکانیکی روی خاک مانند خاکورزی، از گاوآهن برگرداندار استفاده می شود. سرعت حرکت گاوآهن و عمقی که خیش ها در زمین ایجاد می کنند، بر مقاومت کششی و برگرداندن خاک متفاوت است. ازین جهت با در نظر داشتن مقاومت خاک، استفاده صحیح از گاوآهن لازم است. با توجه به تحقیقات انجام شده با افزایش سرعت حرکت گاوآهن، کیفیت شکاف های ایجاد شده توسط شیار یکنواخت تر شده و میزان خرد و شکسته شدن توده های خاک بهبود پیدا می کند. همچنین با افزایش عمق شخم، کیفیت برگردانده شدن خاک مطلوب تر می شود. بنابراین با انتخاب عمق و سرعت مناسب برای شخم زدن زمین با گاوآهن های برگردان، سطح زمین صاف و هموار تر می شود.

انواع گاواهن و تاثیر هرکدام بر مقاومت خاک

1- گاوآهن های برگردان دوطرفه

گاوآهن های برگردان دوطرفه به راحتی بر مقاومت خاک غلبه می کنند خاک را درست همانطور که نیاز است آماده کشت می کنند. با خرید گاوآهن سه خیش برگردان یا خرید گاوآهن چهار خیش برگردان که عمق مورد نیاز را ایجاد می کنند، می توانید خاک زمین خود را نرم کنید و پوشش های گیاهی زمین را از بین ببرید. این دو نوع گاوآهن با قدرتی که دارند می توانند عمق زیادی ایجاد کنند.

2- گاوآهن های برگردان یک طرفه

در مقابل گاوآهن های برگردان دو طرفه، با خرید گاوآهن چهار خیش و یا خرید گاوآهن پنج خیش می توانید زمین خود به راحتی به بستری مناسب تبدیل کنید. توجه داشته باشید این دونوع گاوآهن نسبت به گاوآهن های برگردان دوطرفه عمق کمتری ایجاد می کنند، اما با سرعت بیشتری می توان آنها را حرکت داد و به موجب همین امر، زمینی یکسان و آماده را در زمان کم تحویل شما خواهد داد.
البته با خرید گاوآهن سه خیش یا خرید گاوآهن دو خیش می توانید همان نتایج گفته شده را دریافت کنید. منتها با این تفاوت که به زمان و انرژی بیشتری نیاز دارید. البته نکته مثبت این دو گاوآهن وزن سبک تر آنها است که موجب فرسایش زودهنگام خاک شما نمی شوند.